Tien jaar na Monomeer (2013) verschijnt nu een nieuwe bundel kleingedichten van Daniel Dobbelaere, Mundus.
Stug, weerbarstig en gesloten als een kei: deze miniaturen van telkens drie regels ogen en bekken hermetisch en abstract. Maar ook: rijk aan associaties en on-aardige gedachten. Doordrenkt van gebalde wereldwijsheid en verweesdheid. Verbolgen poëzie, in zekere zin.
Reinhard Priessnitz (Wenen, 1945-1985), dichter, schrijver en essayist, publiceerde in 1978 zijn enige dichtbundel vierundvierzig gedichte (edition neue texte). De stille rebel Priessnitz wordt in het Duitse taalgebied beschouwd als een van de eigenzinnigste dichters van de tweede helft van de twintigste eeuw.
In een interview met Beth Bjorklund uit 1982 zei hij: ‘kunst is een poging om vrijheid te veroveren en die in de ruimste betekenis van het woord te behouden. dat vereist dat je normen ondermijnt en verwachtingen overwint. dichten is een uitdrukking van onbevredigd zijn met de gedachteloze consumptie van al wat op de verbruikersmarkt wordt aangeboden.’
Met H.C. Artmann deelt Priessnitz de liefde voor het woorden koppelen, met Ernst Jandl de speelsheid en met de Wiener Gruppe het ondermijnen van literatuur als representatie. Priessnitz’ gedichten zijn telkens nieuwe aanzetten om taal als keninstrument te gebruiken buiten de al betreden paden: beweeglijk en begerig, sceptisch en paradoxaal.
Antonio Porchia (1885-1968) werd geboren in Italië, maar emigreerde als tiener met zijn familie naar Argentinië. In Buenos Aires werkte hij zijn leven lang als arbeider in een drukkerij. Pas op latere leeftijd begon hij zijn orale sentencias (‘maximen’? ‘aforismen’? ‘epigrammen’?) op te schrijven. De eerste editie van Voces verscheen in 1943, de laatste postuum in 1970. Roger Caillois en André Breton waren laaiend enthousiast. ‘Was hij een auteur uit de Oudheid, dan haalde hij het van Heraclitus’, zei Jorge Luis Borges aan zijn intimus Adolfo Bioy Casares. Hij had een grote invloed op zijn landgenoot, de dichter Roberto Juarroz (1925-1995). Volgens de Argentijnse romancier César Aira (1949) leiden ‘logische breuken in zijn minigedichten’ naar ‘radicale opschortingen van betekenis, die even intrigerend als onoplosbaar zijn.’
Het boekje Stemmen bevat een heel kleine selectie uit het oeuvre van Porchia. Het kleinood verschijnt in een oplage van 10 genummerde exemplaren. De teksten zijn vertaald door Guy Posson. De vormgeving is van Danny Dobbelaere.
Pierre-Jean Foulon (*1948) leeft en werkt in Thuin.
Hij studeerde filosofie en letteren. Hij was conservator van de collectie precieuze boeken in het Museum van Mariemont en gaf les aan de universiteiten van Luik en Namen.
In het spoor van zijn vader Roger Foulon is hij uitgever van subtiele boekwerken (Édtions du Spantole).
Hij schreef eerst vrij klassieke natuurpoëzie, eenvoudig en helder, maar gaandeweg en onder invloed van de surrealisten schreef hij meer en meer in de geest van de ‘écriture automatique’.
Uit een van zijn recente bundels, Los du troupier postmoderne et de ses acolytes, selecteerde Zegwerk vijf teksten, die vertaald werden door Jef De Temmerman.
In de loop van de volgende jaren zullen vijf edities verschijnen, telkens met één tekst in een aparte typografie en vormgeving.
Ulrike Almut Sandig (*1979, Großenhain/Saksen) schrijft behalve gedichten ook hoorspelen en proza. Ze treedt vaak op, begeleid door musici en andere performers, en maakt zo haar poëzie hoorbaar. In 2020 verscheen haar eerste roman, Monster wie wir. De hier opgenomen gedichten stammen uit de bundel ich bin ein Feld voller Raps verstecke die Rehe und leuchte wie dreizehn Ölgemälde übereinandergelegt uit 2016, aangevuld met vijf nog ongepubliceerde teksten. Haar speelse, op muziek, kunst en media gerichte poëzie verkent identiteit. Tegelijk getuigt ze van intense betrokkenheid bij actuele problemen rond migratie en xenofobie – inclusief het geweld en andere rampen die onze hedendaagse samenlevingen overspoelen.
Woorden als lichamen, als leven, gevuld met mensen.
V voor verwondbaarheid. Bloed druppelt.
Cyclus V gaat over vrouwenlichamen in de ruimte en vrouwenstemmen in de samenleving. De gedichten spelen met de willekeur van tekens, de dubbele bodems in de taal en allerlei vormen van intertekstualiteit. Ze verweven populaire vormen zoals liedjes en aftelrijmpjes met actuele vertogen, kloppen idiomen af: hoe geldig zijn ze?
Verschuivingen in de structuur zorgen voor verwarring en toch is er een vertrouwd ritmisch patroon. De gedichten zetten overgeleverde verwijzingen naar identiteit op de helling. Er ontstaat een spanningsveld: hoever reiken conventionele leesgewoonten?
Cyclus V is een poëtische oorlogsverklaring – in opstand komen, begeren. De wapens strekken? De vingers. De begrippen uitrekken.’
Cornelia Hülmbauer (*1982 in Neder-Oostenrijk) woont in Wenen en schrijft poëzie, kort proza en hoorstukken. Ze studeerde woordkunst aan de Universiteit voor Toegepaste Kunst in Wenen en was co-uitgeefster van het literaire tijdschrift JENNY. In 2018 werd haar de Theodor Körner Preis für Literatur toegekend en ze won de publieksprijs bij het poëziefestival Cena Václava Buriana in Olomouc, Tsjechië. Naast talrijke publicaties in bloemlezingen en tijdschriften verscheen in 2018 MAU OEH D bij Sukultur in Berlijn. Met Zyklus V nam ze in 2020 deel aan het TRANSPOESIEfestival.
Friedrich von Hardenberg – met zijn romantische pseudoniem Novalis – schreef gedurende zijn korte leven (1772-1801) bijna onophoudelijk aforismen die hij fragmenten of denkopdrachten noemde. Ze behandelen alle mogelijke onderwerpen.
‘Zoals de denkende experimentator gedachten of ideeën, d.w.z. wetten in de natuur zoekt – zo zoekt de filosoof de eenheid van de wetten of het gedachtesysteem te ontwikkelen tot een rijke verscheidenheid. Zij beiden kunnen door hypothesen na te trekken de schitterendste ontdekkingen doen.’
Novalis streefde – op ‘magisch-idealistische’ wijze – een volmaakte synthese na van alle wetenschappen en kunsten.
Hij wilde de wereld romantiseren en poëtiseren.
Fragmenten/denkopdrachten is een nieuwe keuze en vertaling van Novalis’ kortste en kernachtigste fragmenten. Ze komen bevreemdend modern over. ‘Alles is een zaadje.’
Hermann Hesse over Novalis: ‘De runen van dit werk laten onder het speelse, verrukkelijk bloemrijke oppervlak alle afgronden van de geest zien: de vergoddelijking door de geest en de vertwijfeling eraan.’
Dolphynarium bevat zeven gedichten van Lucas Hüsgen (*1960), geschreven als eerbetoon aan jazzmusicus Eric Dolphy.
Elk gedicht is vernoemd naar een door Dolphy geschreven stuk.
De lange gedichten met meestal korte, indringende regels laten – zowel monologisch als dialogerend – de bandbreedte van Lucas Hüsgens poëtische kunnen zien.
Naast schijnbaar hermetische taalbouwsels bevat Dolphynarium uitgesproken realistische en geëngageerde gedichten, steeds in een gedreven ritme:
‘hopend / op ginds buiten, maar waar dan?! Waar?!!’
/Oplage: 30 genummerde en 6 geletterde exemplaren.
De Roemeense dichteres Doina Ioanid (*1968) studeerde Franse taal- en letterkunde aan de universiteit van Boekarest. In haar melancholische prozagedichten ontrafelt en transformeert ze de textuur van het dagelijkse: de al dan niet draaglijke lichtheid en zwaarte van het dagelijkse leven. Beelden, woorden en ritme zijn organisch verbonden in deze weerbarstige, surreële poëzie.
Ze zegt zelf: ‘Voor mij is het prozagedicht, met zijn wazige grenzen tussen vertelkiemen en een poëzie van beelden, met zijn ellipsen en concreetheid, de natuurlijke weg naar het schrijven geweest. In zekere zin zijn mijn gedichten eilandjes die zijn opgedoken uit een innerlijk dagboek dat nooit werd geschreven.’
De zeer persoonlijke, soms ondraaglijke en onthutsende gedichten van Ioanid werden subliem vertaald door Jan H. Mysjkin. Bij Zegwerk verschijnt nu een keuze uit haar bundel Naden. De tekst is gezet uit de Arnhem, de vorm is van Danny Dobbelaere. Het boekje is gedrukt in een oplage van 30 genummerde en gesigneerde exemplaren.
Zegwerk 